Ramen

In de regel is de zwakste schakel in de energiehuishouding van veel historische gebouwen de kierdichting van de ramen. Omdat de zwakste schakel sterk bepalend is voor de totale energieprestatie van een gebouw moet bij het na-isoleren allereerst naar de verbetering van de kierdichting worden gekeken. Het effect van andere maatregelen is immers beperkt wanneer de kierdichting niet voldoende is. Daarnaast kan met de toepassing van isolatieglas veel energieverlies worden voorkomen. De mogelijkheden zijn sterk afhankelijk van de detaillering en monumentale waarden van het raam.

Er is een onderscheid te maken tussen:

  • Kierdichting
  • Glas

Stalen ramen met monumentale waarden, technisch slecht

Monumentale stalen ramen die in zo’n slechte slechte staat verkeren dat ze niet redelijkerwijs te herstellen zijn, kunnen worden vervangen volgens de volgende opties:

  1. Vervangen van een enkel raam: het raam kan vervangen worden door een nieuw exemplaar dat een (nagenoeg) exacte kopie is van het bestaande raam. De mogelijkheden voor kierdichting van het nieuwe raam zijn dan dezelfde als Stalen ramen met monumentale waarden, technisch goed
  2. Integraal vervangen van ramen: de ramen kunnen vervangen worden door nieuwe exemplaren die alleen in beeld exacte kopieën zijn van de bestaande ramen. De ramen kunnen hierbij van een kierdichting en koudebrugonderbreking worden voorzien.

Aandachtspunten:

  • In beginsel verlangen monumenteninstanties dat het raamtype wordt gehandhaafd.
  • Ook moet een nieuw raam in beginsel in staal worden uitgevoerd omdat aluminium profielen doorgaans zwaarder zijn. Toch bestaan er steeds meer aluminium profielen die het uiterlijk van stalen profielen benaderen. Wanneer het een niet hoog monumentaal raam betreft, behoren deze varianten tot de mogelijkheid.

Voorzetraam bij stalen ramen (kierdichting)

Er bestaan binnen- en buitenvoorzetramen. In de regel worden buitenvoorzetramen als ontsierend ervaren en daarom vaak niet goedgekeurd door de monumenteninstanties. Alleen als beschermende beglazing voor glas-in-lood is een buitenvoorzetraam in sommige gevallen een alternatief. Zie Buitenvoorzetraam bij Glas-in-lood.

Een binnenvoorzetraam kan daarentegen wel goed worden toegepast en daarbij worden voorzien van een kierdichting. Het is wel van belang dat het voorzetraam aan de binnenzijde naadloos aansluit op het bestaande kozijn om ongewenste infiltratie van binnenlucht te voorkomen. Daarnaast moet het binnenvoorzetraam zelf goed kierdicht zijn. Wanneer de aansluiting niet naadloos is en de kierdichting niet afdoende, kan tussen de ramen condensvorming optreden. Daarentegen moet de ruimte tussen de twee ramen wel met buitenlucht worden geventileerd om condens te voorkomen. Dit kan worden bereikt door bijvoorbeeld het oorspronkelijke raam licht kierend te plaatsen.

Bij stalen en gietijzeren ramen kan het ventileren met buitenlucht lastig zijn. Door de constructie van de ramen kunnen ventilatievoorzieningen tot inwatering leiden. Een oplossing is een bescheiden ventilatievoorziening in het glas te plaatsen. In geval van een monumentaal interieur kan een binnenvoorzetraam onwenselijk zijn.

  • Door de rankheid van stalen ramen is het van belang dat de binnenvoorzetramen zo slank mogelijk zijn gedimensioneerd en verdekt worden geplaatst om hinderlijke zichtbaarheid vanaf de buitenzijde te voorkomen.

 

Zie ook Glas en Ventilatie

Tochtstrips aanbrengen bij stalen ramen

Bij stalen ramen kan in het draaiende deel van het stalen profiel een tochtstrip worden geplakt. Bij ramen met een grotere speling behoort een plaatsing van een zelfklevende afdichtingsband op de aanslag tot de mogelijkheden.

Wanneer een draairaam niet of nauwelijks wordt geopend, kan het raam ook permanent worden dichtgezet. Dichtingsband wordt dan in de sponning aangebracht waarna het raam ‘dicht’ wordt geschilderd.

Zie ook Glas bij stalen ramen en Ventilatie.

Draairamen met monumentale waarden, technisch slecht

Monumentale draairamen die in zo’n slechte slechte staat verkeren dat ze niet redelijkerwijs te herstellen zijn, kunnen worden vervangen volgens de volgende opties:

  1. Vervangen van een enkel raam: het raam kan vervangen worden door een nieuw exemplaar dat een exacte kopie (zowel beeld als materiaal) is van het bestaande raam. Voor de mogelijkheden voor kierdichting van het nieuwe raam, zie Draairamen met monumentale waarden technisch goed
  2. Integraal vervangen van ramen: de ramen kunnen vervangen worden door een nieuw exemplaar dat alleen in beeld een exacte kopie is van het bestaande raam. De nieuwe ramen kunnen hierbij van een (geïntegreerde) kierdichting worden voorzien.

Aandachtspunten:

  • Het raamtype dient te worden gehandhaafd; draai-kiepramen worden in de regel door monumenteninstanties niet toegestaan.
  • Een aanslagstuk in de vorm van een wellat wordt door monumenteninstanties vaak ook niet toegestaan.
  • Het materiaal van het raam moet aansluiten bij het karakter van het monument. Kunststof ramen worden door monumenteninstanties meestal niet toegestaan.